ฟันสบลึก ฟันงุ้มเกิดจากอะไร? เผยสาเหตุที่หลายคนอาจยังไม่รู้
ฟันสบลึก ฟันงุ้มเกิดจากอะไร? เชื่อว่าหลายคนอาจคุ้นเคยกับปัญหาฟันผุ ฟันเก หรือฟันซ้อน แต่อาจไม่คุ้นกับปัญหาอย่างฟันสบลึก และฟันงุ้มมาก่อน การมีฟันสบลึกหรือฟันงุ้มไม่เพียงส่งผลต่อความสวยงามของรอยยิ้มเท่านั้น แต่ยังอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพช่องปากในระยะยาวอีกด้วย ดังนั้น เราจะพาไปรู้จักปัญหาฟันสบลึกและฟันงุ้ม สาเหตุที่ทำให้เกิด รวมถึงสาเหตุที่หลายคนอาจไม่รู้อย่างฟันงุ้มหลังจัดฟัน ตลอดจนผลกระทบและวิธีแก้ไขอย่างเหมาะสม
ฟันสบลึก ฟันงุ้ม สองปัญหานี้คือลักษณะการสบฟันผิดปกติ โดยภาวะฟันสบลึก (Deep Bite) สังเกตเห็นได้ชัดเจนเมื่อกัดฟันแล้ว ฟันหน้าบนคร่อมปิดฟันหน้าล่างมากเกินปกติ โดยอาจเห็นฟันหน้าล่างน้อยหรือไม่เห็นเลย ส่วนฟันงุ้ม ก็เป็นอีกหนึ่งปัญหาการสบฟันที่มักเกิดขึ้นกับฟันหน้าเช่นกัน โดยส่วนของปลายฟันจะงุ้มเข้าด้านในมากกว่าปกติ ทำให้การสบฟันและแนวการเรียงตัวของฟันผิดปกติ ซึ่งในหลายกรณี ฟันสบลึกกับฟันงุ้มมักพบร่วมกัน เมื่อฟันหน้าบนคร่อมฟันล่างลึกมากก็มักตามมาด้วยการที่ฟันหน้าบนเอียงมาด้านในเกินไป ด้วยเหตุนี้ฟันงุ้มจึงเป็นหนึ่งในสัญญาณของคนที่มีฟันสบลึกนั่นเอง
ฟันงุ้มเกิดจากอะไร? สาเหตุของฟันสบลึกและฟันงุ้ม
หลายคนอาจสงสัยว่าอะไรเป็นสาเหตุให้ฟันหน้าบนสบลึกหรืองุ้มมากจนผิดปกติ โดยสาเหตุของฟันสบลึก และฟันงุ้ม มีได้หลายอย่าง ตั้งแต่ปัจจัยทางกายภาพไปจนถึงการรักษาทางทันตกรรมที่ไม่เหมาะสม ซึ่งสาเหตุหลัก ๆ ได้แก่
- พันธุกรรมและโครงสร้างกระดูกใบหน้า : ปัจจัยทางกรรมพันธุ์มีบทบาทสำคัญในการเจริญเติบโตของขากรรไกรและฟัน หากคนในครอบครัวมีปัญหาฟันสบลึกหรือฟันงุ้ม ก็มักมีโอกาสประสบปัญหานี้สูงขึ้น นอกจากนี้โครงสร้างขากรรไกรที่ผิดปกติ เช่น ขากรรไกรล่างมีขนาดเล็กกว่าขากรรไกรบนมาก ก็อาจทำให้ฟันหน้าบนคร่อมฟันล่างลึกกว่าปกติได้
- อุบัติเหตุหรือการบาดเจ็บที่ขากรรไกร : การได้รับบาดเจ็บรุนแรงบริเวณขากรรไกรหรือกระดูกใบหน้า อาจทำให้โครงสร้างกระดูกเปลี่ยนแปลง ส่งผลให้การสบฟันผิดปกติและเกิดภาวะฟันงุ้มตามมาได้
- การสูญเสียฟันบางซี่ : การสูญเสียฟันแท้ โดยเฉพาะฟันกรามด้านหลัง แล้วปล่อยช่องว่างนั้นไว้โดยไม่มีการใส่ฟันปลอมทดแทน ส่งผลต่อการเรียงตัวของฟันที่เหลืออยู่ โดยอาจทำให้ฟันข้างเคียงล้มเอียงหรือเคลื่อนที่ผิดตำแหน่ง ทำให้ฟันหน้าบนอาจยื่นล้ำมาข้างหน้าแล้วเอียงเข้าด้านในกลายเป็นฟันงุ้มได้นอกจากนี้การสูญเสียฟันน้ำนมก่อนวัยอันควรในวัยเด็ก ก็อาจส่งผลให้ฟันแท้ที่ขึ้นมาใหม่ไม่ได้ขึ้นในตำแหน่งที่เหมาะสม จนอาจนำไปสู่การสบฟันผิดปกติได้เช่นกัน
- พฤติกรรมบางอย่างตั้งแต่วัยเด็ก : นิสัยบางอย่างอาจส่งผลต่อการเรียงตัวของฟันและการสบฟัน เช่น การดูดนิ้วหัวแม่มือบ่อย ๆ การกัดเล็บ การนอนกัดฟัน หรือการใช้ลิ้นดุนฟันหน้า ก็อาจทำให้ฟันเคลื่อนและการสบฟันผิดปกติจนฟันหน้าสบลึกหรือฟันงุ้มได้
- การจัดฟันที่ไม่เหมาะสม : สาเหตุนี้ถือเป็นเรื่องที่หลายคนอาจไม่ทราบมาก่อนว่า “จัดฟันแล้วฟันงุ้ม” เกิดขึ้นได้จริงหากขาดการวางแผนที่ดี โดยเฉพาะกรณีที่มีการถอนฟันเพื่อจัดฟันโดยไม่จำเป็น หรือถอนฟันมากเกินความจำเป็น ทำให้มีช่องว่างในขากรรไกรเหลือมากเกินไป ผลสุดท้ายฟันที่เหลือจะถูกดึงถอยเข้าด้านในมากเกินไป จนฟันหน้าหุบเข้าไปกลายเป็นฟันงุ้มในที่สุด นอกจากนี้ เทคนิคการจัดฟันที่ไม่เหมาะสมก็มีส่วน เช่น การใช้ขนาดลวดจัดฟันที่ไม่เหมาะสมหรือแรงดึงฟันมากเกินไป เมื่อดึงส่วนตัวฟันเข้าแต่รากฟันยังไม่เคลื่อนตามมาด้วย ยิ่งดึงฟันก็ยิ่งงุ้มเข้าเรื่อย ๆ รวมถึงกรณีที่คนไข้ไม่ไปพบทันตแพทย์ตามนัด ปล่อยให้เครื่องมือจัดฟันออกแรงดึงฟันนานเกินไปโดยไม่ปรับ ก็ยิ่งเพิ่มโอกาสให้ฟันหน้าถูกดึงงุ้มเข้ามากเกินควร ทั้งหมดนี้เป็นสาเหตุที่ทำให้บางคนหลังจัดฟันเสร็จแล้วกลับประสบปัญหาฟันงุ้มแทนที่จะได้ฟันเรียงสวยตามปกติ
ฟันงุ้มไม่ใช่แค่เรื่องความสวยงาม แต่ส่งผลต่อสุขภาพช่องปากอย่างไร?
หลายคนอาจมองว่าฟันสบลึกหรือฟันงุ้มเป็นเพียงปัญหาเรื่องรูปลักษณ์ ทำให้ยิ้มไม่สวยหรือใบหน้าดูแก่ก่อนวัยเท่านั้น แต่ความจริงแล้วภาวะนี้ส่งผลเสียต่อสุขภาพช่องปากและฟันหลายด้าน ดังนี้
- ฟันสึกและเสียหายง่ายขึ้น : เมื่อฟันหน้าบนคร่อมฟันล่างลึกมากไป ปลายฟันหน้าล่างจะชนและเสียดสีกับด้านในของฟันหน้าบนบ่อยกว่าปกติ ทำให้ฟันสึกกร่อนง่ายและอาจแตกบิ่นได้ง่ายกว่าปกติ
- เสี่ยงต่อการบาดเจ็บของฟันและรากฟัน : การสบฟันที่ผิดปกติทำให้แรงกดระหว่างฟันบน-ล่างไม่สมดุล ฟันบางซี่ต้องรับแรงกัดมากเกินไป อาจสร้างความเสียหายต่อรากฟันและเนื้อฟันได้ รวมทั้งอาจเกิดอาการปวดฟันหรือฟันบางซี่โยกคลอนล้มเอียงได้อีกด้วย
- ปัญหาเหงือกและแผลในช่องปาก : ฟันสบลึกและฟันงุ้มอาจทำให้เกิดแผลร้อนในหรือแผลถลอกในช่องปากได้ง่ายขึ้น เพราะฟันหน้าล่างหรือขอบฟันบนที่เสียดสีกับเนื้อเยื่ออ่อนด้านใน เช่น เพดานปากหรือเหงือกด้านหลังฟันหน้า เป็นประจำ นอกจากนี้การสบฟันที่ผิดลักษณะยังเพิ่มความเสี่ยงต่อโรคเหงือก และปัญหาสุขภาพช่องปากอื่น ๆ เช่น เหงือกร่น ตามมาได้ด้วย
- ประสิทธิภาพการบดเคี้ยวลดลง : เมื่อการสบฟันผิดปกติ การกัดและบดเคี้ยวอาหารก็ทำได้ไม่เต็มที่ อาจเคี้ยวอาหารได้ไม่ละเอียด ส่งผลให้อาหารย่อยยากขึ้น และอาจมีปัญหาในการออกเสียงพูดบางคำเนื่องจากการเรียงตัวของฟันที่ผิดปกติ
ผลกระทบเหล่านี้จะยิ่งรุนแรงขึ้นหากปล่อยฟันสบลึกและฟันงุ้มทิ้งไว้นานโดยไม่รักษา ในบางกรณีที่ปล่อยทิ้งไว้นานหลายปี คนไข้อาจต้องรับการรักษาทางทันตกรรมเพิ่มเติม เช่น กรณีฟันงุ้มหลังจากจัดฟัน เมื่อดึงฟันเข้าไป กระดูกจะล้นตามฟันและบางลง เมื่อต้องการผลักฟันออก กระดูกจะอยู่ที่เดิม และอาจทำให้เหงือกร่น รากฟันหลุดนอกกระดูก บางกรณีจึงจำเป็นต้องปลูกเหงือก ดังนั้นหากสังเกตว่าตนเองมีลักษณะฟันสบลึกหรือฟันงุ้ม ควรรีบปรึกษาทันตแพทย์เพื่อหาแนวทางแก้ไขตั้งแต่เนิ่น ๆ จะดีที่สุด
เมื่อรู้แล้วว่าฟันสบลึก ฟันงุ้มเกิดจากอะไร ก็ถึงเวลาต้องหาทางแก้ไข
เมื่อเกิดปัญหาฟันสบลึกหรือฟันงุ้มขึ้นมาแล้ว สามารถแก้ไขได้ด้วยการจัดฟันที่เหมาะสม โดยแนวทางการรักษาจะขึ้นอยู่กับความรุนแรงของปัญหาและประวัติการรักษาของแต่ละคน ดังนี้
- กรณีเคยจัดฟันมาแล้วแต่ฟันงุ้ม : ทันตแพทย์จะประเมินเป็นกรณีไป หากฟันหน้างุ้มมากอาจจำเป็นต้องทำการจัดฟันใหม่อีกครั้ง เพื่อปรับมุมฟันหน้าให้กลับมาตั้งตรงในตำแหน่งที่ถูกต้อง อย่างไรก็ตาม การจัดฟันแก้ฟันงุ้มครั้งที่สองอาจซับซ้อนกว่าครั้งแรก เนื่องจากรากฟันผ่านการเคลื่อนมาแล้วทำให้สั้นลง ทันตแพทย์อาจต้องใช้อุปกรณ์เสริมอย่างหมุดจัดฟันเพื่อช่วยดึงฟัน หรือในบางกรณีต้องถอดเครื่องมือจัดฟันเดิมออกพักให้ฟันคลายตัวก่อน แล้วค่อยเริ่มจัดฟันใหม่อีกครั้งตามแผนการรักษาที่เหมาะสม
- กรณีไม่เคยจัดฟันมาก่อน : หากฟันสบลึกหรือฟันงุ้มเกิดจากโครงสร้างฟันและขากรรไกรตั้งแต่แรก การจัดฟันที่ BFC Dental คือวิธีแก้ไขหลักที่ช่วยจัดตำแหน่งฟันให้สบกันปกติได้ โดยฟันหน้าจะถูกปรับให้อยู่ในตำแหน่งที่ถูกต้อง ด้วยแรงและเครื่องมือที่เหมาะสม ภายใต้การดูแลของทันตแพทย์ตั้งแต่ต้นจนจบการรักษา ทั้งนี้ การจัดฟันสามารถทำได้ทั้งแบบจัดฟันโลหะและจัดฟันใส ซึ่งขึ้นอยู่กับความเหมาะสมและงบประมาณของคนไข้
อย่างไรก็ตาม แนวทางการรักษาของคนไข้แต่ละคนอาจแตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับปัญหาฟันและดุลพินิจของทันตแพทย์ ทางที่ดีควรปรึกษาทันตแพทย์โดยตรงที่ BFC Dental เพื่อวางแผนการรักษาที่เหมาะสมกับคุณมากที่สุด
ฟันสบลึกและฟันงุ้มเป็นปัญหาการสบฟันที่ต้องได้รับการแก้ไข เพราะไม่เพียงทำให้ใบหน้าดูแก่กว่าวัยหรือเสียความมั่นใจเวลายิ้มแล้ว แต่ปัญหานี้ยังส่งผลเสียต่อสุขภาพฟันและช่องปากโดยรวมในระยะยาว หากคุณสังเกตว่าตนเองมีฟันสบลึกหรือฟันงุ้มผิดปกติ ควรเข้าพบทันตแพทย์ที่ BFC Dental เพื่อตรวจประเมินทันที การรักษาโดยทันตแพทย์ที่มีประสบการณ์ และการวางแผนรักษาที่เหมาะสมจะช่วยแก้ไขปัญหานี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพแน่นอน
