ฟันแท้หลุด ฟันแท้หัก อย่าพึ่งท้อ! รวมทางเลือกการรักษาฟันที่คุณควรรู้
ขอส่งกำลังใจให้ทุกคนที่กำลังเผชิญกับปัญหา ฟันแท้หลุด ฟันแท้หัก อย่าเพิ่งหมดหวัง เพราะปัจจุบันมีวิธีรักษาที่จะช่วยกู้คืนรอยยิ้มและความมั่นใจของคุณกลับคืนมาได้ เรามาดูกันดีกว่าว่ามีทางเลือกการรักษาฟันแบบไหนที่เหมาะกับคุณบ้าง?
ฟันแท้หลุด ฟันแท้หัก สามารถเกิดได้กับคนทุกวัย โดยมีหลายสาเหตุด้วยกัน ได้แก่ อุบัติเหตุหรือแรงกระแทกอย่างรุนแรงบริเวณใบหน้า เช่น การหกล้ม การเล่นกีฬา การเกิดอุบัติเหตุทางยานพาหนะ ซึ่งล้วนสร้างแรงกระแทกจนฟันหักหรือหลุดได้ นอกจากนี้ การใช้ฟันกัดหรือแทะของแข็งมาก ๆ เช่น กัดกระดูกแข็ง น้ำแข็ง รวมถึงการนอนกัดฟันเป็นประจำ ก็อาจทำให้ฟันสึก ฟันบิ่น ฟันร้าว แตกหรือหักได้ง่ายขึ้น โดยเฉพาะหากฟันซี่นั้นผุหรือโครงสร้างฟันอ่อนแออยู่ก่อนแล้ว
ไม่ใช่แค่เพียงเท่านี้ ปัญหาสุขภาพฟันและเหงือก ก็อาจทำให้ฟันหลุดหรือหักได้เช่นกัน เช่น โรคปริทันต์ ซึ่งหากเป็นระยะรุนแรงจะทำให้ฟันโยกคลอนและหลุดได้ในที่สุด อีกกรณีคือ ฟันผุลุกลามจนเนื้อฟันเหลือน้อย ฟันก็อาจแตกหักเมื่อเคี้ยวอาหารตามปกติ
ผลกระทบเมื่อฟันแท้หลุด ฟันแท้หักแล้วไม่ได้รับการรักษา
หากฟันแท้ของเราหลุดหายไป แล้วปล่อยทิ้งไว้โดยไม่รีบทำการรักษาหรือใส่ฟันทดแทน ผลเสียที่ตามมามีมากมายกว่าที่คิด เช่น
- เคี้ยวอาหารลำบาก : เมื่อฟันหายไป ย่อมลดประสิทธิภาพในการบดเคี้ยวอาหารลง เมื่อเคี้ยวอาหารไม่ละเอียด จะส่งผลให้ระบบย่อยอาหารต้องทำงานหนักขึ้น บางคนอาจทานได้น้อยลงและเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพอื่น ๆ เช่น ท้องอืดหรือท้องผูกตามมา
- พูดไม่ชัดเจน : การสูญเสียฟันบางซี่ไปจะทำให้การออกเสียงผิดเพี้ยนหรือพูดไม่ชัดได้ คนไข้มักรู้สึกว่าพูดไม่ถนัด มีลมรั่วขณะออกเสียง ทำให้เสียความมั่นใจในการพูดคุย
- สูญเสียความมั่นใจ : ช่องว่างที่เกิดจากฟันที่หายไปหรือรอยบิ่นแตกของฟันหน้า ย่อมส่งผลต่อรอยยิ้มและบุคลิกภาพ การมีฟันไม่ครบหรือฟันหักอาจทำให้หลายคนยิ้มได้ไม่เต็มที่และขาดความมั่นใจในการเข้าสังคม
- กระทบฟันซี่ข้างเคียงและกระดูกขากรรไกร : เมื่อฟันแท้หายไป ช่องว่างที่เกิดขึ้นจะทำให้ฟันซี่อื่น ๆ ค่อย ๆ เคลื่อนตัวเอียงล้มเข้ามาแทนที่ และที่สำคัญคือการล้มเอียงนี้ทำให้การสบฟันผิดปกติ เกิดจุดอับที่ทำความสะอาดยาก เป็นเหตุให้เศษอาหารติดค้างและคราบแบคทีเรียสะสมง่ายขึ้น เสี่ยงต่อฟันผุและโรคเหงือกตามมาอีก นอกจากนี้การที่ไม่มีรากฟันอยู่ในกระดูกขากรรไกรจะทำให้กระดูกบริเวณนั้นไม่ได้รับแรงกระตุ้น และอาจเกิดการละลายหรือยุบตัวลงเรื่อย ๆ ซึ่งเมื่อระยะเวลาผ่านไปนาน ๆ จะส่งผลให้ใบหน้าบริเวณนั้นดูตอบหรือเปลี่ยนรูปไป และยิ่งปล่อยนานก็ยิ่งยากต่อการใส่ฟันทดแทนในอนาคตเนื่องจากกระดูกสลายตัวจนมีปริมาณไม่เพียงพอ
จากผลกระทบข้างต้น จะเห็นได้ว่าการปล่อยฟันแท้หลุด ฟันแท้หักไว้โดยไม่รักษา นอกจากจะทำให้คุณภาพชีวิตแย่ลงแล้ว ยังส่งผลเสียต่อสุขภาพช่องปากระยะยาวอย่างมาก ดังนั้น ทางที่ดีควรรีบเข้าพบทันตแพทย์ เพื่อหาวิธีการรักษาที่เหมาะสมโดยเร็วที่สุด
ทางเลือกการรักษาเมื่อฟันแท้หลุด ฟันแท้หักที่คุณควรรู้
เมื่อเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันอย่างฟันแท้หลุด ฟันแท้หัก อย่าเพิ่งคิดว่าไม่มีทางแก้ไข เพราะปัจจุบันมีทางเลือกในการรักษาฟันหลายวิธีที่สามารถแก้ไขปัญหานี้ได้ ทั้งการรักษาฟันแท้ซี่เดิมให้อยู่รอดต่อไปและการทำฟันปลอมเพื่อทดแทนฟันที่หายไป ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับปัญหาของแต่ละเคสและดุลยพินิจของทันตแพทย์
การต่อฟันหัก
ในกรณีที่ฟันของคุณหักออกมาบางส่วน เช่น มุมฟันแตกหรือฟันหักครึ่งซี่ โดยไม่ลึกไปถึงชั้นรากฟัน และยังสามารถหาเศษฟันส่วนนั้นเจอ ทันตแพทย์อาจทำการต่อฟันที่หักกลับเข้าดังเดิมได้ โดยจะประเมินก่อนว่าชิ้นส่วนที่หักนั้นอยู่ในสภาพสมบูรณ์พอที่จะนำมาต่อหรือไม่ จากนั้นจะทำความสะอาดทั้งฟันที่เหลืออยู่และเศษฟันที่หัก ก่อนใช้วัสดุพิเศษทางทันตกรรมยึดชิ้นส่วนฟันที่หักกลับเข้าที่เดิม ข้อดีของวิธีนี้คือสามารถรักษาฟันธรรมชาติของเราไว้ได้ รอยต่อระหว่างชิ้นส่วนน้อยทำให้ดูเสมือนฟันปกติ อย่างไรก็ตาม วิธีนี้จะได้ผลดีเมื่อทำทันทีหลังเกิดเหตุ และต้องเป็นเศษฟันที่ไม่แตกหักซ้ำหรือปนเปื้อนสกปรกมากนัก หากปล่อยไว้นาน และชิ้นส่วนฟันสูญหาย หรือแตกละเอียดเกินไป ก็อาจไม่สามารถต่อกลับได้
กรณีที่ ฟันทั้งซี่หลุดออกมาจากเบ้าฟัน แต่ยังไม่กระเด็นออกจากปาก คนไข้ห้ามบ้วนฟันออกจากปาก ให้อมฟันไว้ก่อน แล้วล้างมือให้สะอาด ก่อนจะจับฟัน โดยจับเฉพาะตัวฟัน ไม่จับที่รากฟัน เพราะบริเวณรากฟันมีเซลล์สำคัญ (เอ็นยึดปริทันต์) ที่ช่วยให้ฟันกลับไปเชื่อมกับเบ้าฟันได้ จากนั้นพยายามใส่ฟันกลับเข้าที่เดิมอย่างเบามือ โดยดูทิศทางจากฟันซี่ข้างๆ หากใส่ไม่เข้าก็อย่าฝืน ส่วนในกรณีที่ฟันกระเด็นหลุดออกมานอกปาก คนไข้ต้องรีบหาฟันให้เจอ และจับเฉพาะตัวฟัน ถ้าฟันไม่สกปรก สามารถใส่กลับเข้าที่ปากได้เลย แต่ถ้าฟันสกปรกให้ล้างอย่างระมัดระวัง โดยใช้นมจืดหรือน้ำเกลือสะอาดล้างเบา ๆ (ห้ามถูหรือเช็ดรากฟัน) หากไม่มีนมจืดหรือน้ำเกลือ ใช้น้ำสะอาดล้างได้ แต่ไม่ควรปล่อยให้ฟันแห้ง ซึ่งในกรณีที่ไม่สามารถนำฟันกลับเข้าที่เดิมได้จริง ๆ ให้รีบแช่ฟันในของเหลวแทนก่อนพบทันตแพทย์ ดีที่สุดคือ แช่ในนมจืด รองลงมาคือ แช่ในน้ำเกลือ ถัดมาคือ น้ำลาย หรืออมฟันไว้ที่กระพุ้งแก้ม สุดท้ายคือแช่น้ำสะอาด ซึ่งไม่เหมาะนัก แต่ดีกว่าปล่อยฟันแห้ง จากนั้นใช้ผ้าก๊อซหรือสำลีสะอาดกดที่แผลเบา ๆ แล้วรีบไปพบทันตแพทย์โดยเร็วที่สุด (ภายใน 1 ชั่วโมง) เพื่อโอกาสที่ฟันจะกลับมาติดและใช้งานได้ตามปกติ
โดยทันตแพทย์จะใส่ฟันกลับเข้าที่ แล้วทำให้ฟันอยู่นิ่งที่สุด เพื่อให้ฟันกับกระดูกมีโอกาสเชื่อมติดกัน โดยอาจใช้เครื่องมือช่วยดามหรือยึดฟันให้ติดกับฟันข้างเคียง เพื่อไม่ให้ฟันที่หลุดเคลื่อนที่มากเกินไป ช่วงนี้คนไข้ต้องดูแลอย่างระมัดระวัง เช่น หลีกเลี่ยงการกัดเคี้ยวของแข็ง ๆ ระวังไม่ให้ฟันโดนกระแทก และทำความสะอาดช่องปากให้ดี อีกทั้งต้องมาพบหมอตามนัดสม่ำเสมอ หากเครื่องมือที่ยึดฟันเกิดหลุดหรือขยับ ต้องรีบไปพบทันตแพทย์ทันที ระยะเวลาที่ฟันจะยึดติดกับกระดูกได้จะแตกต่างกัน โดยทั่วไปจะอยู่ที่ประมาณ 2 สัปดาห์ขึ้นไป หลังจากฟันติดแล้ว ส่วนใหญ่ต้องทำการรักษาคลองรากฟันต่อไป เพราะเส้นเลือดและประสาทที่เลี้ยงฟันถูกตัดขาดไปแล้ว ในบางกรณี หากฟันหรือบาดแผลสกปรกมาก อาจต้องฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยักเพิ่มเติมด้วย
การอุดฟัน
หากฟันของคุณหักหรือบิ่นเล็กน้อย ไม่ลึกถึงโพรงประสาทฟัน หรือในกรณีที่หาเศษฟันที่หักไม่ได้ การอุดฟัน ก็เป็นทางเลือกที่ดีอย่างหนึ่งในการซ่อมแซมฟันที่เสียหาย ซึ่งจะช่วยป้องกันไม่ให้รอยหักบิ่นนั้นลุกลามใหญ่ขึ้น ทันตแพทย์จะกรอแต่งบริเวณขอบฟันที่แตกให้เรียบเนียนก่อน จากนั้นใช้วัสดุอุดฟันที่เหมาะสมเติมเต็มส่วนที่หายไปของฟัน วัสดุที่นิยมใช้ได้แก่ วัสดุอุดสีเหมือนฟัน (เรซินคอมโพสิต) ซึ่งทำให้ฟันที่อุดดูเสมือนฟันจริง ทั้งนี้ การเลือกใช้วัสดุในการอุดฟันจะขึ้นกับตำแหน่งและขนาดของรอยหักที่ต้องอุด หลังอุดฟันแล้ว คนไข้สามารถใช้งานฟันซี่นั้นได้ตามปกติ แต่อาจต้องระวังการกัดของแข็งเพื่อไม่ให้วัสดุอุดหลุดและกลับมาบิ่นอีกครั้ง
การครอบฟัน
ในกรณีที่ฟันหักเสียหายเป็นบริเวณกว้าง แตกหักรุนแรงแต่รากฟันและโคนฟันยังแข็งแรงดี หรือมีการสูญเสียเนื้อฟันมากจนการอุดฟันธรรมดาอาจไม่แข็งแรงพอ การครอบฟันจะเป็นทางเลือกการรักษาที่มีประสิทธิภาพมากกว่า โดยทันตแพทย์จะกรอแต่งฟันส่วนที่เหลือให้เหมาะสมสำหรับสวมครอบฟัน จากนั้นทำการพิมพ์ปากหรือสแกนฟันเพื่อสร้างแบบครอบฟันเฉพาะสำหรับคนไข้ ในระหว่างนี้ทันตแพทย์อาจติดครอบฟันชั่วคราวไว้ให้ก่อน หลังได้ครอบฟันตัวจริงแล้ว ทันตแพทย์ก็จะเปลี่ยนเป็นครอบฟันตัวจริงให้ ซึ่งข้อดีของครอบฟันคือความแข็งแรงและอายุการใช้งานที่ยาวนาน สามารถใช้เคี้ยวอาหารได้ใกล้เคียงฟันธรรมชาติ และมีสีที่สวยงามกลมกลืนกับฟันซี่อื่น ๆ โดยทั่วไปครอบฟันสามารถใช้งานได้หลายปีขึ้นอยู่กับการดูแลของแต่ละคน วิธีนี้จะช่วยปกป้องฟันซี่นั้นไม่ให้แตกเพิ่มได้
ฟันปลอมถอดได้
ฟันปลอมแบบถอดได้ เป็นทางเลือกการใส่ฟันทดแทนสำหรับผู้ที่สูญเสียฟันไปทั้งซี่ นิยมใช้ในกรณีที่คนไข้มีฟันหายไปหลายซี่หรือมีข้อจำกัดที่ไม่สามารถรักษาด้วยวิธีอื่น ๆ ได้ เช่น ยังไม่พร้อมสำหรับการผ่าตัดฝังรากเทียม หรือมีงบประมาณจำกัด โดยฟันปลอมถอดได้มีทั้งแบบฐานพลาสติกอะคริลิก และ แบบฐานโลหะ (โครงโลหะมีตะขอเกี่ยวฟัน) ซึ่งทันตแพทย์จะเลือกออกแบบให้เหมาะกับช่องปากของคนไข้แต่ละคน
ข้อดีของฟันปลอมถอดได้คือ ค่าใช้จ่ายไม่สูงมาก เมื่อเทียบกับการฝังรากเทียม อีกทั้งไม่ต้องเข้ารับการผ่าตัด อย่างไรก็ตาม ช่วงแรก ๆ คนไข้มักรู้สึกไม่ชิน เหมือนมีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในปาก ต้องใช้เวลาปรับตัวในการพูดและเคี้ยวอาหารพอสมควร นอกจากนี้ฟันปลอมถอดได้แม้จะช่วยให้เคี้ยวอาหารได้ แต่ประสิทธิภาพการบดเคี้ยวอาจน้อยกว่าฟันจริงหรือฟันปลอมแบบติดแน่นกับรากเทียม ส่วนใหญ่มักประสบปัญหาฟันปลอมหลวมหรือหลุดออกมาขณะใช้งาน ร้อนในหรือเกิดแผลในช่องปากได้ง่าย อีกทั้งเมื่อใส่ไปนาน ๆ สันเหงือกและกระดูกขากรรไกรจะมีการเปลี่ยนแปลงหรือยุบตัวลง เพราะไม่มีส่วนที่ช่วยกระจายแรงบดเคี้ยวลงสู่กระดูกขากรรไกรได้
รากเทียม
รากเทียม เป็นการรักษาที่ได้รับความนิยมสำหรับกรณีสูญเสียฟันแท้ทั้งซี่ หากคุณทำฟันปลอมแบบถอดได้แล้วยังรู้สึกไม่สะดวก หรืออยากได้ฟันใหม่ที่แข็งแรงและใกล้เคียงฟันธรรมชาติมากที่สุด การทำรากเทียมน่าจะเป็นคำตอบใช่ วิธีนี้จะเริ่มจากการผ่าตัดฝังสรากเทียมลงไปในกระดูกขากรรไกร จากนั้นทันตแพทย์จะทำครอบฟันปลอม หรือสะพานฟันในกรณีสูญเสียฟันแท้หลายซี่เพื่อยึดบนรากเทียม ฟันที่ได้จะมีลักษณะเหมือนฟันธรรมชาติ ทั้งรูปร่าง สี และความรู้สึกในการใช้งาน ไม่ต้องกังวลเรื่องฟันปลอมเลื่อนหลุดขณะใช้งานเพราะยึดแน่นกับกระดูกขากรรไกร
ข้อดีที่โดดเด่นของรากเทียมคือ ความแข็งแรงและใกล้เคียงฟันจริง สามารถใช้บดเคี้ยวอาหารได้อย่างเต็มที่ อีกทั้งยังช่วยรักษาสุขภาพช่องปากระยะยาว เพราะรากเทียมจะกระตุ้นและคงสภาพของกระดูกขากรรไกรบริเวณนั้น ไม่ให้ละลายหรือยุบตัวลงหลังสูญเสียฟันไป อย่างไรก็ตาม การทำรากเทียมจะมีขั้นตอนค่อนข้างซับซ้อนและค่าใช้จ่ายสูงกว่าการทำฟันปลอมแบบถอดได้ รวมถึงจำเป็นต้องมีปริมาณกระดูกขากรรไกรที่เพียงพอสำหรับฝังรากเทียม หากกระดูกละลายไปมากอาจจำเป็นต้องปลูกกระดูกเสริมก่อน เมื่อเทียบข้อดีและข้อเสียแล้ว ในกรณีที่สูญเสียฟันแท้ทั้งซี่ รากเทียมถือเป็นการลงทุนที่คุ้มค่าในระยะยาว เพราะคุณจะได้ฟันใหม่ที่ใช้งานได้ดีใกล้เคียงฟันธรรมชาติและใช้งานได้ยาวนาน
ไม่ว่าคุณจะประสบกับปัญหาฟันแท้หลุด ฟันแท้หัก ปัจจุบันมีหลายวิธีการรักษาที่ช่วยคุณได้ ซึ่งในแต่ละกรณีทันตแพทย์จะเป็นผู้ประเมินว่าแนวทางไหนเหมาะสมที่สุดสำหรับการแก้ปัญหาของคุณ ดังนั้น หากเกิดเหตุไม่คาดฝันฟันหลุดหรือหัก การรีบรักษาเป็นสิ่งสำคัญ ยิ่งทิ้งไว้นาน ผลเสียจะยิ่งมากขึ้นและการรักษาจะยิ่งซับซ้อนขึ้นไปอีก มาที่ BFC Dental เราพร้อมฟื้นฟูฟันและรอยยิ้มของคุณให้กลับมาสวยงามมั่นใจได้อีกครั้ง
